حاج شیخ محمد حسن وکیلی
مجموعه دروس و یادداشت‌های روزانه
حجة‌الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمدحسن وکیلی

طریقت عرفانی آیة الحق آقا سید قریش حسینی قزوینی

اساتید مرحوم آقا سید قریش

منابعی که از جهات عرفانی مرحوم آیة الحق آقا سید قریش قزوینی سخن گفته‌اند متفقند که این عالم عارف بزرگوار از شاگردان مرحوم ملا محراب گیلانی و به نقلی از جانشینان ایشان در مسائل عرفانی بوده است و مرحوم ملا محراب شاگرد آقا محمد بیدآبادی و ایشان شاگرد مرحوم سید قطب الدین محمد نیریزی عارف بزرگ ذهبی قدس الله اسرارهم جمیعاً‌ می‌باشد. لذا باید ایشان را از طریقت عرفانی مرحوم نیریزی به حساب آورد البته با توجه به اینکه مرحوم بیدآبادی و بالتبع شاگردان ایشان مذاقی خاص و مکتبی ممتاز در تربیت نسبت به برخی دیگر از شاگردان مرحوم نیریزی داشته‌اند و لذا تفاوتهائی در مسلک تربیتی ایشان با برخی دیگر از ذهبیه وجود داشته است.

در کتاب «مینودر یا باب الجنة قزوین» در ص 312 در ذیل بحث از کتاب حیاة الابرار فی فضائل الکرار گوید:

«سید جلیل جمال السالکین حاج سید قریش بن سید محمد حسینی قزوینی از عرفای عالیمقدار و پارسایان پرهیزگار به تقوی و وارستگی متصف و کرامات و به تاثیر نفس مشهور بود.

جنابش از اقطاب سلسله جلیله ذهبیه به شمار آمده و پس از مولی محراب گیلانی راهنمائی سلسله کسرویه [کبرویه_ظ] ذهبیه را بر عهده داشت.» (و نیز رک: ص508)

جناب صدوقی سها نیز گویند:

«تتمیم: من بنده سها گویم که جناب سید محمد قریش قزوینی نیز تربیت از جناب آخوند ملا محراب گیلانی اصفهانی یافته بود است از اصحاب به نام آقا محمد بید آبادی گیلانی اصفهانی و آن بزرگ (جناب آقا محمد) نیز از اصحاب سید قطب الدین محمد نیریزی می‌بوده است قدس الله اسرارهم (تاریخ حکما و عرفا، ص225)»

شاگردان آقا سید قریش:

از شاگردان ایشان نگارنده فقط این چند نفر را می‌شناسد:

1. عارف الهی مرحوم امام‌قلی نخجوانی که وصی و جانشین ایشان است و ان شاء الله در آینده نکاتی از شرح احوال ایشان خواهد آمد.

2. فرزند ایشان سید جلیل القدر و صاحب کرامات مرحوم آقا سید حسین قزوینی که پس از پدر به شاگردی در نزد مرحوم امام قلی نخجوانی رفتند و شرح حال ایشان نیز ان شاء الله به تفصیل خواهد آمد.

3. میر سید علی پدر سید جلال الدین ابوالفضل عنقا که ابتدا از شاگردان مرحوم سید بود و سپس به دامادی ایشان مفتخر شد. (انوار قلوب السالکین، ص10)

4. از عبارات مرحوم شیخ آقا بزرگ در طبقات به دست میاید که داماد مرحوم آقا سید قریش یعنی مرحوم آشیخ باقر برغانی نیز از اهل معنی بوده است. ایشان در وصف مرحوم شیخ باقر می‌نویسد: «و كان من الأجلاء المرتاضين و الصلحاء المتورعين» و بعید نیست که ایشان نیز شاگرد آقا سید قریش باشند.

از شاگردان مرحوم امام قلی نخجوانی فقط آقا سید حسین قزوینی و مرحوم آیة الله سید حسین قاضی طباطبائی والد معظم حضرت آیة الحق و العرفان آقا سید علی قاضی طباطبائی قدس الله سره را می‌شناسیم و نگارنده از غیر از این بزرگان اثری در تاریخ از این طریقه نیافتم.